Financieel totaalbeeld | Najaarsnota 2024

Financieel totaalbeeld

In het financieel totaalbeeld geven we inzicht in het gewijzigde totaalbeeld van de begroting na vaststelling van de Najaarsnota 2024. Ook bevat het een overzicht van de voorgestelde mutaties per ambitie, uitgesplitst naar
exploitatie en reservemutaties. Daarnaast geven we inzicht in de voortgang van investeringen.

Exploitatie

In de Najaarsnota is een totaal aan lasten opgenomen van € 973,6 mln. De baten bedragen € 941,5 mln. Het
verschil van € 32 mln wordt gedekt door de inzet van bestemmingsreserves en de algemene vrije reserve.

De oorspronkelijke Begroting 2024 heeft een lastentotaal van € 965 mln en de Voorjaarsnota een lastentotaal van € 1.019 mln. In deze Najaarsnota wordt dit verlaagd met € 45,3 mln (- 4,4%) tot € 974 mln.
De oorspronkelijke Begroting 2024 heeft een batentotaal van € 881 mln en de Voorjaarsnota een batentotaal van € 913 mln. In deze Najaarsnota wordt dit opgehoogd met € 28,2 mln (+ 3,1%) tot € 942 mln.

(bedragen x € 1 mln)	Lasten	Baten	Saldo lasten en baten	Toevoeging reserves	Onttrekking reserves	Mutaties reserves	Resultaat
1 Samenwerken aan Zuid-Holland	29,4	0,6	28,9	0,0	0,0	0,0	28,9
2 Bereikbaar Zuid-Holland	375,0	28,5	346,5	59,4	54,2	5,2	351,7
3 Schone energie voor iedereen	25,6	8,4	17,2	0,0	4,0	-4,0	13,2
4 Een welvarend Zuid-Holland	64,6	7,6	57,0	20,3	13,2	7,1	64,1
5 Gezonde natuur, toekomstbestendig watersysteem en vitale landbouw	179,0	48,1	130,9	25,9	68,6	-42,7	88,2
6 Sterke steden en dorpen in Zuid-Holland	44,5	6,3	38,2	2,9	0,0	2,9	41,1
7 Gezond en veilig Zuid-Holland	109,9	12,3	97,6	4,4	7,1	-2,7	94,9
- Bedrijfsvoering, Financiën en organisatie	136,4	2,8	133,7	0,0	0,0	0,0	133,7
- Overzicht Algemene middelen	9,3	827,0	-817,7	4,4	2,4	2,0	-815,7
Totaal	973,6	941,5	32,0	117,3	149,4	-32,0	0,0

Totaal reserves per ambitie

Reservenaam (bedragen x € 1 mln)	Toevoeging	Onttrekking	Saldo mutaties
2 Bereikbaar Zuid-Holland
Bereikbaarheid	2,6	6,0	-3,4
Egalisatiereserve beheer & onderhoud	32,0	8,0	24,0
Mobiliteit	24,8	32,8	-8,0
3 Schone energie voor iedereen
Warmteleiding Warmtelinq	0,0	4,0	-4,0
4 Een welvarend Zuid-Holland
Groene ambities	0,0	-0,1	0,1
Interreg-cofinanciering EFRO	0,0	0,3	-0,3
Life Sciences & Health	0,2	0,1	0,0
MIT MKB Innovatiestimulering topsectoren	3,4	4,2	-0,9
Regionale netwerken in Zuid-Holland (RNIZ)	1,4	1,4	-0,1
Restauratie & herbestemming monumenten	5,1	3,4	1,7
Versterking economie	10,3	3,7	6,6
5 Gezonde natuur, toekomstbestendig watersysteem en vitale landbouw
Beheerplannen Natura 2000 en PAS	0,0	1,5	-1,5
Geen lege handen voor de landbouw	2,0	0,0	2,0
Groene ambities	0,0	26,3	-26,3
IODS	0,0	1,8	-1,8
NatuurNetwerk Nederland	23,1	12,6	10,5
Reserve Ontwikkelopgave natuur	0,8	23,5	-22,6
Reserve UPG 40	0,0	0,1	-0,1
6 Sterke steden en dorpen in Zuid-Holland
Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder	2,9	0,0	2,9
7 Gezond en veilig Zuid-Holland
Groene ambities	3,8	3,4	0,4
Meerjarenplan Bodem, ondergrond en grondwater	0,6	2,7	-2,1
Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder	0,0	0,2	-0,2
- Overzicht Algemene middelen
Algemene vrije reserve	4,3	0,1	4,2
Bufferreserve Weerstandscapaciteit	0,1	0,0	0,1
Groene ambities	0,0	0,3	-0,3
Meerjarenplan Bodem, ondergrond en grondwater	0,0	0,1	-0,1
MIT MKB Innovatiestimulering topsectoren	0,0	0,6	-0,6
Mobiliteit	0,0	1,4	-1,4
Eindtotaal	117,3	149,4	-32,0

Mutaties in de Najaarsnota ten opzichte van de Voorjaarsnota

Onderstaande tabel toont de mutaties die in deze Najaarsnota 2024 worden voorgesteld ten opzichte van de
Voorjaarsnota 2024. Dit betreft mutaties in zowel de lasten als de baten, als mutaties in de toevoegingen en
onttrekkingen aan de reserves. Het totaalsaldo in de kolom 'Saldo lasten en baten' wordt gedekt door het inzetten van bestemmingsreserves en/of de algemene vrije reserve. Deze verrekening vindt ook plaats voor tussentijdse mutaties op het begrotingssaldo. Dat is ook de verklaring voor het totaalsaldo in de kolom 'Resultaat' dat gelijk is aan 0.

(bedragen x € 1 mln)	Lasten	Baten	Saldo lasten en baten	Toevoeging reserves	Onttrekking reserves	Mutaties reserves	Resultaat
1 Samenwerken aan Zuid-Holland	0,4	0,0	0,4	0,0	0,0	0,0	0,4
2 Bereikbaar Zuid-Holland	3,7	0,1	3,5	8,2	-11,0	19,2	22,7
3 Schone energie voor iedereen	-3,8	0,5	-4,3	0,0	0,0	0,0	-4,3
4 Een welvarend Zuid-Holland	-16,0	-0,1	-15,9	2,0	-0,5	2,4	-13,5
5 Gezonde natuur, toekomstbestendig watersysteem en vitale landbouw	-11,8	5,2	-16,9	17,3	12,8	4,5	-12,4
6 Sterke steden en dorpen in Zuid-Holland	-8,6	0,1	-8,7	2,9	0,0	2,9	-5,8
7 Gezond en veilig Zuid-Holland	-2,8	-5,9	3,1	0,6	1,0	-0,3	2,7
- Bedrijfsvoering, Financiën en organisatie	0,5	-0,6	1,1	0,0	0,0	0,0	1,1
- Overzicht Algemene middelen	-6,8	29,0	-35,8	4,4	-40,3	44,8	9,0
Totaal	-45,3	28,2	-73,5	35,5	-38,1	73,5	0,0

Meerjarige mutaties in de Najaarsnota ten opzichte van de Voorjaarsnota

In deze Najaarsnota zijn diverse bijstellingen opgenomen met een meerjarig financieel effect. Deze bijstellingen volgen vanuit geactualiseerde planningen en verwachte bestedingsritmes en dragen bij aan een meer realistische begroting (realisatiekracht). Onderstaande tabel toont de omvang van de mutaties voor de periode tot en met 2030 voor de lasten, baten en de mutaties in de reserves.

(bedragen x € 1 mln)	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
Lasten	-45,3	34,9	11,5	-2,5	4,5	5,7	-0,1
Baten	28,2	4,8	-0,9	-1,8	-1,5	18,0	18,0
Totaal lasten en baten	-73,5	30,1	12,4	-0,7	6,0	-12,3	-18,1
Toevoeging reserves	35,5	-138,9	-162,8	-178,7	-244,3	-242,0	-248,7
Onttrekking reserves	-38,1	-108,9	-150,3	-179,3	-238,3	-254,3	-266,8
Mutaties reserves	73,5	-30,1	-12,4	0,7	-6,0	12,3	18,1
Resultaat	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0

Toelichting
Lasten
Via deze Najaarsnota worden de lasten per saldo verlaagd in 2024 met € 45,3 mln. Een deel hiervan (bijna € 18 mln) betreft een vrijval van budgetten. Het resterende deel betreft het realistisch ramen van lastenbudgetten in toekomstige jaren. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

In ambitie 5 is toegelicht dat de verwachte besteding van provinciale middelen voor ZH-PLG nu wordt geraamd in 2026 (€ 5 mln) en 2027 (€ 5 mln) in plaats van in 2024 (€ -/- 10 mln) mede in relatie tot de te ontvangen Rijksmiddelen van het maatregelenpakket ZH-PLG.
In met name de ambities 3, 4, 6 en 7 is toegelicht dat de lastneming van subsidies, op grond van de verslaggevingsregels, pas in latere jaren kan worden geboekt. Dit gaat om circa € 23 mln.
In het Overzicht Organisatie is toegelicht dat er beter zicht is op de verwachte besteding van de budgetten voor het programma Informatietransitie waardoor een deel van het lastenbudget van 2024 (€ -/- 1 mln) wordt geraamd in 2025 (€ 1 mln).

In de jaren 2025 en verder zijn de lastenbudgetten aangepast, voornamelijk als gevolg van het realistisch ramen van lastenbudgetten van 2024. De daling van het lastenbudget in 2027 wordt met name verklaard vanuit een herfasering van de verwachte lastneming van het NNN die nu in 2025 en 2026 is begroot.

Baten
De hogere baten in 2024 betreffen met name de ontvangen decentralisatie-uitkeringen via de meicirculaire van het provinciefonds. De hogere baten in 2025 betreffen met name de inzet van eerder ontvangen specifieke uitkeringen, zoals de subsidieregeling Waterinfiltratiesysteem (WIS) in ambitie 7 (€ 4 mln). De lagere baten in 2026, 2027 en 2028 betreffen een bijstelling van de uitkering uit het provinciefonds op basis van de meicirculaire. De hogere baten vanaf 2029 betreffen de toevoeging van de nieuwe jaarschijf op basis van de meircirculaire.

Mutaties reserves
Een deel van de bijstellingen in met name de lastenbudgetten wordt verrekend met de daarbij behorende bestemmingsreserves.
De omvangrijke mutaties in de reserves vanaf 2025 betreffen met name een administratieve correctie van de mutaties in de algemene vrije reserve. Deze correctie zorgt ervoor dat voortaan alleen een onttrekking wordt begroot (bij een nadelig begrotingssaldo) of een storting (bij een voordelig begrotingssaldo) in de algemene vrije reserve, terwijl er voorheen zowel onttrekkingen als stortingen waren begroot in hetzelfde jaar. Dat is echter niet in lijn met de verslaggevingsregels, waardoor dit nu wordt aangepast.

Inzicht in investeringen

De provincie Zuid-Holland investeert jaarlijks vele miljoenen euro’s. Hierbij kan gedacht worden aan (vaar)wegen, bushaltes en andere openbaar vervoer voorzieningen, en fietspaden. Maar ook in de eigen gebouwen van de provincie, zoals het provinciehuis, de steunpunten en automatisering (ICT). Een groot deel van deze investeringen worden op de balans verantwoord onder de materiële vaste activa. Daarnaast investeert de provincie ook in andere categorieën, zoals immateriële vaste activa (waaronder kosten van onderzoek en ontwikkeling en bijdragen in activa van derden) en financiële vaste activa (waaronder kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen).

Voor dergelijke investeringen wordt door Provinciale Staten een investeringskrediet vastgesteld met een budgetplafond, een afbakening van wat er moet gebeuren (scope), en een einddatum waarop het project naar verwachting gereed zal zijn. Voor veel investeringskredieten, met name bij bereikbaarheid, geldt dat de looptijd van het krediet betrekking kan hebben op meerdere jaren. Op basis van de projectplanning wordt vervolgens per investeringskrediet geraamd welke bedragen (uitgaven en inkomsten) in welk jaar worden verwacht. Op basis van voortschrijdend inzicht via de verschillende ambtelijke voortgangsrapportages worden de ramingen van de uitgaven en inkomsten per jaarschijf bijgesteld, waarbij het totaal van het kredietbudget en de vastgestelde einddatum niet worden overschreden. Indien dat laatste wordt voorzien, dan vindt hierover expliciete besluitvorming plaats door Provinciale Staten.

Toelichting
Investeringsprojecten met een einddatum van 2024 worden bij jaarrekening 2024 gereed gemeld. Vanaf 2025 wordt daar dan op afgeschreven. Bovenstaande grafiek geeft aan welk bedrag we in 2024 naar verwachting gereed gaan melden. Dit bedrag is gebaseerd op ruim 100 investeringsprojecten, waarbij geldt dat die projecten veelal in eerdere jaren al zijn gestart en dit jaar tot een afronding komen. De grafiek laat zien dat in deze Najaarsnota de omvang van de verwachte gereedmelding aan investeringen afneemt met circa € 77 mln ten opzichte van de Voorjaarsnota. Die afname komt door de afronding van projecten die nu in 2025 gaan plaatsvinden in plaats van in 2024. Enkele majeure voorbeelden hiervan zijn de afronding van fase 2 van het HOV DMG, de afronding van fase 1 van de spoorcorridor Leiden-Utrecht, en de vervanging van dynamische reizigersinformatie (DRIS)-displays. Nader informatie over deze bijstellingen is opgenomen in Bijlage 3 van de Najaarsnota.

Toelichting
Bovenstaande grafiek geeft aan welk bedrag we in 2024 naar verwachting gaan uitgeven op investeringsprojecten. Dit bedrag is gebaseerd op bijna 200 investeringsprojecten, waarbij geldt dat een aanzienlijk deel daarvan pas in komende jaren tot een afronding komt. De grafiek laat zien dat in deze Najaarsnota de omvang van de verwachte investeringsuitgaven afneemt met € 38 mln ten opzichte van de Voorjaarsnota. De uitgaven vinden veelal plaats in latere jaren. Voorbeelden hiervan zijn de eerder genoemde HOV DMG, spoorcorridor Leiden-Utrecht en vervanging van DRIS-displays. Daarnaast heeft ook een actualisatie plaatsgevonden van de verwachte uitgaven aan grootschalig onderhoud van (vaar)wegen, oevers en enkele bruggen.